Oude veldnamen.

De oude veldnamen en die van verschillende punten in het landschap – namen, welke al eeuwenlang bestaan – hebben meestal een interessante oorsprong. De oorspronkelijke betekenis is zeer verschillend. Zij bewaren de herinnering aan historische voorvallen, aan lang vergeten dramatische of humoristische gebeurtenissen in vroeger tijden, aan sagen en legenden, aan families of personen. Zij bevatten een stuk geschiedenis, waarin vele belangwekkende en waardevolle gegevens over een bepaalde plaats of streek bewaard zijn gebleven.

Om een duidelijk overzicht van hun betekenis te krijgen, moeten de veldnamen in verschillende groepen worden onderverdeeld. Een van deze groepen is die, waarin men de namen van families en personen terugvindt. In de veldnamen te Oirsbeek en omgeving treft men daarvan verschillende voorbeelden aan wat hier over het gebied van Oirsbeek wordt gezegd, geldt ook voor alle andere dorpen en voor de steden van Limburg. Oude namen schrijven hun eigen geschiedenis.

*

De nog bestaande naam Hoveveldgen is waarschijnlijk ontleend aan een adellijke familie Hove of de Hove, die in vroeger eeuwen Huize Doenrade heeft bewoond. Een zekere Jan Cöllen gaf zijn naam aan de Köllesjtroat. Een de uit de geschiedenis van Oirsbeek bekende drossaard Duyckers was de ,,peetvader” van de Drossaerder weide, die destijds zijn eigendom is geweest.

Veldnamen als In de Lap, Achter de Lap, het merkwaardige Libbe Labbe Loak en Achter Lappen Koolhof zijn lang een raadsel geweest. Het mysterie werd opgelost, toen in 1960 bij de afbraak van een oud huis in de Dorpstraat te Oppeven, een gehucht van Oirsbeek, een grafkruis van blauwe hardsteen te voorschijn kwam. Op het stenen kruis was het volgende inschrift gebeiteld: ,,Anno 1639 den 27 novemb. ist Jetgen in den Lap im herren entschlaffen – Xaveer Ziefferen eheliche Hausfrau seelicher Gott trost diese h..”. De laatste letters ontbreken omdat ‘t kruis blijkbaar niet voorzichtig is uitgegraven, waardoor een gedeelte is afgebrokkeld en verloren gegaan. Hieruit blijkt, dat er vroeger een familienaam In de Lap of In de Lap bestond. De veldnamen, die we reeds hebben genoemd, zijn aan deze familienaam ontleend. De woorden ,,Libbe Labbe Loak” hebben de volgende betekenis. Libbe is afkomstig van de meisjesnaam Liesbeth, die enige eeuwen geleden ook Liebeke werd geschreven. Lappe is een vervorming van de familienaam In den Lap en Loak is een uitholling in de bodem; hier een holle weg die naar een stuk land, Achter de Lap geheten, leidde.

Daaruit blijkt dat dit land destijds eigendom van de familie Lap was.

Fluppe Klief betekent het ,,klief” (steil omhoog lopend talud) van Fluppe, een dialectische verbastering van de naam Philippen. Het Frankenbunder is vermoedelijk aan een zekere meneer Franken te danken. Bij Kapperts buischken (bosje) denken we aan een bosje, dat in het bezit van de familie Kappert is geweest. Op het Mullerlandt wil zeggen ,,land van de molenaar’. De veldnamen De Wever ontstond door een weiland, dat aan iemand die het beroep van wever uitoefende toebehoorde. In Doenrade bestond de naam Aen Annekens Gatzke – een wegje naar een weiland of wellicht een in het veld gelegen woning of schuur, dat naar een verder onbekende juffrouw Anna is genoemd. ,,Aent Olislaegerken” te Doenrade lag bij het huis van een man, die uit lijnzaad olie sloeg. Het is ook mogelijk dat men hierin reeds de aan dit vroegere beroep ontleende familienaam Olieslagers terugvindt.

*

De genoemde namen staan opgetekend in de vroegere archieven van de Oirsbeekse schepenbank of in die van de kerk. Er zijn nog verschillende andere voorbeelden te noemen, zoals samenstellingen met het woord ,,berg”, bijvoorbeeld: Kokelsberg, Deunsberg en Lesenberg, doch deze benamingen kunnen ook in een andere categorie worden ondergebracht.

JOURNALIST